Persoonlijk leiderschap en seksualiteit: heel de mens
Soms leiden rare dwarsverbanden tot opmerkelijke inzichten.
In mijn praktijk als leiderschapsconsultant klinkt het begrip “persoonlijk leiderschap” bijna dagelijks. Het is wat modieus en oppervlakkig jargon, maar het voorziet blijkbaar in een behoefte in de soms ondragelijke hectiek van moderne organisaties. Het gaat over leiderschap; altijd goed. Én het is persoonlijk, dus voor elk wat wils. Maar zo frequent als het woord opduikt, zo moeilijk is het om te ontdekken wat het precies is als je richting zoekt voor jezelf. Gemeenplaatsen zijn er genoeg. “Leven vanuit je kern”, “het beste uit jezelf naar boven halen”, “je eigen kwaliteiten en talent volledig gebruiken.” Tjonge.
In een heel andere context schoot me onlangs de visie van de onlangs overleden psycholoog David Schnarch te binnen. Schnarch was een toonaangevende Amerikaanse sekstherapeut die je zomaar in Psychologie Magazine of de Linda zou kunnen tegenkomen met seks-tips. Heel andere koek zou je zeggen, seks-tips en persoonlijk leiderschap?
In een van zijn hoofdwerken, Passionate Marriage, bespreekt hij het begrip “differentiatie” als belangrijk element voor een goede relatie. Het drukt de vaardigheid uit om twee van de sterkste menselijke driften, onze drang om ons eigen leven te leiden (autonomie), en onze drang naar relatie met anderen (verbondenheid) op een goede manier in evenwicht te brengen.
En een van de meest voorkomende relatieproblemen is dat we te veel van het ene hebben, en te weinig van het andere. Sommigen voelen zich in de knel of gecontroleerd in hechte relaties, of hebben het gevoel dat ze niet zichzelf kunnen zijn; ze kunnen het gevoel hebben dat hun gevoel van eigenwaarde begint te verdwijnen, en dat ze niet meer weten wie ze zijn. Anderen hebben verlatingsangst of snakken naar veiligheid en zekerheid en dringen bij hun partner voortdurend aan op overgave en onvoorwaardelijke liefde. Herkenbaar?
Schnarch vertaalt differentiatie in praktische begrippen. Dit zijn de belangrijkste principes die hij gebruikte om paren te helpen meer gegrond, adaptief, creatief en volwassen te worden, anders gezegd, beter “gedifferentieerd”.
Maar mijn associatie met zijn opsomming is dat het ook perfect beschrijft wat naar mijn overtuiging persoonlijk leiderschap is:
1. Het stevige en flexibele zelf
- je hebt een aantal innerlijke kernwaarden die je leeft;
- je gevoel van eigenwaarde kan moeilijke tijden doorstaan;
- je kunt je eigen opvattingen en gevoel vasthouden, ook als anderen je onder druk zetten om je te conformeren;
- je ontleent je persoonlijke stabiliteit, waarden en richting aan jezelf;
- dit maakt het gemakkelijker om te erkennen dat je het soms bij het verkeerde eind hebt;
- je hoeft niet altijd gelijk te hebben, en je bent niet direct boos als je ongelijk hebt; je leert van je fouten.
2. Een stille geest en een kalm hart
- je bent in staat je binnenwereld te beheersen of zo nodig te kalmeren door:
- je angst beheersen zodat het niet met je op de loop gaat;
- om te gaan met je gevoelens en emoties;
- je “emotionele” blauwe plekken zelf te verzorgen door naar je lichaam te luisteren.
3. Geaard reageren
- je reageert redelijk en adequaat op mensen, gebeurtenissen en situaties;
- je over-reageert niet op gespannen of angstige toestanden door bijvoorbeeld kwetsende dingen te zeggen, tegen je kinderen te schreeuwen, in te storten over kleine kwesties, een kort lontje te hebben;
- je onderdrukt of vermijdt geen onaangename of conflictueuze situaties die aandacht nodig hebben.
4. Betekenisvol uithoudingsvermogen
Je kunt ongemak of pijn verdragen om te kunnen groeien. Dit is een cruciaal ingrediënt voor succes in huwelijk, ouderschap, gezin en carrière. Uithoudingsvermogen is geen blinde volharding, koppigheid of weigering de feiten onder ogen te zien. Het houdt in:
- volhouden tot je doelen zijn bereikt
- doen wat gedaan moet worden, zelfs als je daar geen zin in hebt
- tegenspoed en teleurstelling verwerken, opstaan na een nederlaag
- bestand zijn tegen stress.
Prachtig toch? In de werkcontext ontstaan problemen vaak ook door een gebrek aan differentiatie tussen het verlangen naar persoonlijke autonomie en het commitment aan je baan of je baas. In de publieke sector, waar veel mensen werken met een groot hart voor de burger, voor de patiënt, voor de leerling staat die differentiatie zwaar onder druk en zie ik veel werkverhoudingen die onhoudbaar zijn.
Doe dus je voordeel met de visie van David Schnarch en ontwikkel je vermogen tot differentiatie. Als je die competentie ontwikkelt voor je werk heeft dat normaal gesproken ook impact thuis, in bed. En andersom werkt het ook. Over win-win gesproken.